1 Korinthe 11: 17-34. 16-03-2014.
Viering van het avondmaal.

In mijn studietijd sprak ik een jonge gereformeerde medebroeder.
Met strakke normen
over seksuele moraal.
Een duidelijk verhaal
over hoe je een verlovingstijd vormgeeft.
Maar ja,
de praktijk is wel eens anders.

Als het bijna avondmaal is
ben ik toch weer veel voorzichtiger.

Kennelijk komt dat er bij het avondmaal meer op aan.
Confrontatie met de heiligheid van God?
Het avondmaal als ritueel
waarin God heel dichtbij is?

Huiver!
Die huiver wordt ongetwijfeld
ook gevoed
door een tekst als hier in Korinthe.
Laat iedereen zich toetsen
voordat hij deelneemt.
Dat is een tekst die in de geschiedenis een eigen leven is gaan leiden.
Los van dit hoofdstuk.
Het woordgebruik leent zich er ook voor.

Toets jezelf.
Dat haakt heel gemakkelijk aan
bij een wetticisme dat in ons zit.

Vooral als het gaat om avondmaal.
Het lichaam van Christus onderscheiden.
Dat neigt naar mystiek.
Alsof dat avondmaal met een speciaal soort heiligheid is omgeven.
En je dus als mens wel heel erg moet opletten.

We moeten deze oproep goed lezen
en goed begrijpen waar het over gaat.
Dan is het inderdaad een heel dringende oproep,
maar anders dan meestal gelezen.

Het is een oproep die heel alledaags is.
En die ook aansluit op het alledaagse leven in Korinthe.
Paulus wijst op grote problemen.
Uw samenkomsten doen meer kwaad dan goed.

Jullie onderscheiden het lichaam van Christus niet.
Dat is ernstig.

Het is belangrijk om te zien
waarom Paulus dat zegt.
Hij heeft een heel concrete reden.
Er zijn grote misstanden bij het avondmaal.
Er is verschil tussen armen en rijken.
Rijk en arm waren tot geloof gekomen.
Maar de verhoudingen tussen rijk en arm
waren niet veranderd.
Men vierde avondmaal tijdens een gemeenschappelijke maaltijd.
En voor die maaltijd nam ieder zijn eigen eten mee.
De rijken aten veel,
de armen leden honger.
Hoe het praktisch ging weten we niet precies.
Maar hier ging het om:
Rijken eten veel.
Armen hebben honger.
Dat is de rode draad door dit gedeelte.
Vandaar de afsluiting in vs 34.
Wie honger heeft kan beter thuis eten.
Dit moeten we vermoedelijk lezen als:
wie gulzig is,
kan maar beter zijn gulzigheid thuis uitleven.
Dan wordt de maaltijd van de Heer
in ieder geval niet bezoedeld.
Met die afsluiting
geeft Paulus aan dat het daar de hele tijd over is gegaan.
Letterlijk: hoe zit je samen aan tafel.

Een schrijnende misstand.
Paulus legt uit hoe erg het is
en daarvoor gaat hij terug naar het begin.

Jezus heeft het avondmaal ingesteld.
Dit is mijn lichaam.
Dit is mijn bloed.
Hij heeft zich overgegeven
om ons nieuw leven te geven.
Voor onze zonden gestorven.
En altijd bij het avondmaal
is dat de verkondiging.
De tekens van brood en wijn
vertellen het verhaal van de dood van Jezus.
Voor ons.
Hij gaf zijn lichaam.
Dus altijd wanneer dit brood eet en uit de beker drinkt, verkondigt u de dood van de Heer, totdat Hij komt.

Dan maakt Paulus een belangrijke wending.

Jezus gaf zijn lichaam
zodat wij nu zijn lichaam zijn.
In hoofdstuk 12 werkt Paulus dat beeld verder uit.
We zijn allen gedoopt in één Geest
en we zijn daardoor één lichaam geworden.
vs 13.

De gemeente is het lichaam van Christus.
En wie de gemeenschap onderuit haalt
tast het lichaam van Christus aan.

Dan doe je hetzelfde
als diegenen die Jezus kruisigden.
Dan kom je aan zijn lichaam.

Excurs:
Opeens staat er dat bijzondere stuk.
Daarom zijn er onder u zoveel zwak en ziek.
Kennelijk zijn er veel mensen die overlijden.
Ik heb die verzen expres niet gelezen.
Want het horen van die verzen
kan zoveel teweeg brengen
dat een uitleg verloren gaat.
Vandaar nu wel de mogelijke uitleg.

Dit is eigenaardig.
Deze verbinding komt verder nergens in de Bijbel voor.
Het past helemaal niet bij hoe Paulus omgaat met lijden en dood.
2 Korinthe 1:
We waren zeker dat het doodsvonnis was uitgesproken.
Maar juist dat liet ons beseffen dat we niet op onszelf moeten vertrouwen maar op God, die de doden opwekt.

2 Kor. 12:9.
Je hebt niet meer dan mijn genade nodig, want kracht wordt zichtbaar in zwakheid.

Deze zinnen zijn hier dus nogal opvallend.

Een mogelijke verklaring is dat het een directe profetie is.
De Geest die Paulus een directe openbaring geeft voor de situatie daar.
En daarmee staat het los van de viering van het avondmaal in de andere christelijke gemeente.

Misschien is het verband ook wel gewoon heel letterlijk.
De mensen die niets hadden in de maatschappij
hebben ook een slechtere gezondheidszorg.
Zeker in die tijd.
Ondervoeding en slechte woon omstandigheden laten de sterftecijfers natuurlijk stijgen…
Ik heb deze verklaring nergens terug kunnen vinden,
dus geef het graag voor beter …

Duidelijk lijkt me wel
dat dit niet een uitspraak is die ons bezig moet houden
als we kijken naar de gezondheid van gemeenteleden.
Daarvoor is het veel te afwijkend
van het geheel van de Bijbelse leer.

Maar de oproep van Paulus
moeten we natuurlijk wel goed horen.
En toepassen.
Toets jezelf!

Bedenkt of je het lichaam van de Heer
wel goed onderscheidt.

Dat is heel nuchter.
Het heeft niets te maken met iets magisch
dat bij het avondmaal plaatsvindt.
Wees niet bang voor iets ongrijpbaars
een heiligheidsideaal waar je niets aan kunt doen.
Vraag je niet teveel af of je wel waardig bent
om het avondmaal te vieren.
Dat ben je toch niet.
Maar kom met je zonden en vertrouw op de vergeving door Jezus.

En wees nuchter.
Als er concrete zonde is in je leven
vier vooral het avondmaal
als een getuigenis
dat je van die zonde afwilt.
En roep hulp in om er van af te komen
als het niet alleen lukt.

Toets jezelf
of je het lichaam wel onderscheidt
Dat is helemaal niet ingewikkeld
of angstig.

Kijk gewoon eerlijk
hoe je deel uitmaakt van de gemeenschap.

En laten we dan gewoon ook maar heel eerlijk zijn.
Wij zijn een heel andere gemeente
dan die in Korinthe.
Laten we onze zegeningen tellen
maar tegelijk alert zijn.

Als er armoede is in de gemeente
mogen we vertrouwen dat de diakenen namens de hele gemeente daarvoor zorgen.
Als ze meer geld nodig hebben,
zijn we bereid daarvoor een offer te brengen?
Goedkoper te eten bijvoorbeeld?

Hoe onderscheidt je het lichaam
als het gaat over het oordelen over broers en zussen?

Als je intensief met elkaar optrekt
kun je ook nogal tegen elkaar aanlopen.
En over elkaar praten.
Nog geroddeld afgelopen week?

Toets jezelf.
Bedenk wat de gemeenschap je waard is.
Bedenk wat het Jezus waard was.

En volg Hem.
Dan ben je als vanzelf deel van zijn lichaam.